අතුරුදහන් වීම් සම්බන්ධ නීති

• මූලික අයිතිවාසිකම්: ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 13 වැනි ව්‍යවස්ථාව බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කරවීම්වලට අදාළව ජීවත්වීමට සහ නිදහසට ඇති අයිතිය සහතික කරයි.

• සන්දර්භය: ගැටුම් අතරතුර, බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කිරීම් ජාත්‍යන්තර මානුෂීය නීතිය (IHL) උල්ලංඝනය කිරීම් ලෙස වර්ගීකරණය කළ හැක. ජිනීවා සම්මුතියේ පාර්ශවකරුවෙකු ලෙස, එය පිටුදැකීමට ශ්‍රී ලංකාව බැඳී ඇත.

• පැහැරගැනීම් සහ වැරදි සිරගත කිරීම්වලට අදාළ වගන්ති:

o 355 වගන්තිය: පැහැරගැනීමේ වරද නිර්වචනය කර දඬුවම් නියම කරයි.

o 358 වගන්තිය: අතුරුදහන් කිරීම් හා සම්බන්ධ විය හැකි වැරදි සිරගත කිරීම් සම්බන්ධය.

• අපරානුමත කිරීම: ශ්‍රී ලංකාව 2016 මැයි 25 දින ICPED අනුමත කරන ලදී.

• වගකීම්: බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කිරීම් වැළැක්වීමට සහ දඬුවම් කිරීමට සහ කිසිවෙකු රහසිගතව රඳවා තබා ගැනීමට යටත් නොවන බව සහතික කිරීමට සම්මුතිය අනුව රජය බැඳී සිටී.

• අරමුණ: මෙම පනත ICPED හි විධිවිධාන දේශීය නීතියට ඇතුළත් කරයි.

• අපරාධකරණය: බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කිරීම ශ්‍රී ලංකා නීතිය යටතේ අපරාධ වරදක් බවට පත් කර ඇති අතර, සිර දඬුවම් ලැබිය හැකි වරදකි.

• වගවීම: බලහත්කාරයෙන් අතුරුදන් කිරීම් සම්බන්ධයෙන් වගකිවයුත්තන් නීතිය හමුවට පමුණුවා සාක්ෂිකරුවන්ට සහ වින්දිතයින්ට ආරක්ෂාව සැපයීමට නියම කරයි.

• අරමුණ: ගැටුම්, මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සහ අනෙකුත් බරපතල හානිවලින් පීඩාවට පත් වූ පුද්ගලයන්ට සහ ප්‍රජාවන්ට සහන සැලසීම සඳහා වන්දි ගෙවීමේ කාර්යාලය පිහිටුවීම.

• කාර්යයන්: සුදුසුකම් ලත් වින්දිතයින් හඳුනා ගැනීම, හානිපූරණ වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කිරීම (මූල්‍ය වන්දි, ප්‍රතිස්ථාපන, මනෝ-සමාජ සහය) සහ ප්‍රමාණවත් සහ ඵලදායී වන්දි ගෙවීම සහතික කිරීම සඳහා රජයට ප්‍රතිපත්ති නිර්දේශ ඉදිරිපත් කිරීම.

• අරමුණ: ශ්‍රී ලංකාවේ අතුරුදහන් වූවන් සෙවීමට සහ සොයා ගැනීමට ස්ථිර හා ස්වාධීන ආයතනයක් වන අතුරුදහන් වූවන් පිළිබඳ කාර්යාලය පිහිටුවීම.

• කාර්යයන්: අතුරුදන් වූවන් පිළිබඳ සිද්ධීන් විමර්ශනය කිරීම, වන්දි ගෙවීම සඳහා නිර්දේශ ඉදිරිපත් කිරීම සහ වගවීම සහතික කිරීම.

• වරම: බලහත්කාරයෙන් අතුරුදහන් කිරීම් ඇතුළු මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් පිළිබඳව විමර්ශනය කිරීම සහ නිර්දේශ ඉදිරිපත් කිරීම HRCSL වෙත පැවරී ඇත.

• බලතල: කොමිසමට පැමිණිලි විභාග කිරීමට, සාක්ෂිකරුවන් කැඳවීමට සහ අතුරුදහන් වූවන්ගේ සහ ඔවුන්ගේ පවුල්වල අයිතිවාසිකම් තහවුරු කිරීමට හැකිය.

• අරමුණ: අතුරුදහන් වූ හෝ අතුරුදහන් වූ බවට වාර්තා වූ පුද්ගලයන් පිළිබඳ උපකල්පනයක් මත පදනම්ව මරණය ලියාපදිංචි කිරීමට මෙම නීතිය ඉඩ දෙයි.

• ඇඟවුම: වගවීමේ ප්‍රයත්නයන් යටපත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් විවේචනයට ලක් වුවද, අතුරුදහන් වූවන්ගේ පවුල්වලට නීතිමය සහ පරිපාලනමය කරුණු විසඳීමට එය උපකාර කරයි.

• අරමුණ: අපරාධවලට ගොදුරු වූවන්ට සහ සාක්ෂිකරුවන්ට නීතිමය ආරක්ෂාව සහ සහාය ලබා දීම, ඔවුන්ගේ ආරක්ෂාව සහතික කිරීම සහ පළිගැනීම්වලට බියෙන් තොරව නීතිමය සහ වන්දි ගෙවීමේ ක්‍රියාවලීන් සඳහා ඔවුන්ගේ සහභාගීත්වය දිරිමත් කිරීම.
• කාර්යයන්: වින්දිතයන්ගේ සහ සාක්ෂිකරුවන්ගේ අනන්‍යතා සහ ආරක්ෂාව ආරක්ෂා කිරීම සඳහා රාමුවක් ස්ථාපිත කිරීම, අපරාධවලට ගොදුරු වූවන් සහ සාක්ෂිකරුවන්ගේ සහාය සහ ආරක්ෂාව සඳහා අංශය නිර්මාණය කිරීම, සහ හානිපූරණ ක්‍රියාවලීන්ට සහභාගී වන අය ඇතුළුව නීතිමය ක්‍රියාමාර්ගවලට සම්බන්ධ අය ආරක්ෂා කිරීමට නීතිය සහ අධිකරණ බලය නියම කරයි.